شاید به همین دلیل است که بشر دیگر به زباله بهعنوان یک پسمانده از زندگی روزمره خود نگاه نمیکند و سعی میکند از باقیماندههای آن نهایت استفاده را ببرد و صنعتی با عنوان بازیافت را در زندگی امروزه راهاندازی کرده است. تا مدتها پیش بشر به زباله به چشم معضلی بزرگ نگاه میکرد که نمیدانست با آنچه کند؛ پسماندههایی که باقی ماندن آنها در گوشه و کنار خیابان بوی بدی به همراه داشت و شهرداران شهرها تلاش میکردند تا در کوتاهترین زمان ممکن آن را از محل زندگی مردم دور کرده و در دل زمین دفن کنند. اما سالهاست که دیگر به زباله نهبهعنوان دردسر نگاه میشود و نه مشکل. در دنیای مدرن امروز، زباله منبعی برای بهدست آوردن دوباره مواد یا انرژی است؛ زبالههایی که جمعآوری و در کورههایی مخصوص سوزانده میشوند تا بخاری که تولید میشود توربین دستگاه را برای تولید نیروی برق بهحرکت در آورد؛ به همین دلیل است که روند جمعآوری تا دفن زباله با موضوعی بهنام بازیافت عجین شده است. شهرهایی که سالهاست پیشقدم این کار دوستدار زیستمحیطی شدهاند بهطور متوسط از هر تن زباله 525کیلو وات الکتریسیته تولید میکنند که این مقدار الکتریسیته معادل انرژی بهدستآمده از یک چهارم تن زغال سنگ یا یک بشکه نفت است.
خداحافظی لندن با محل دفن زبالهها
لندنیها چیزی در حدود 22میلیون تن زباله در طول یک سال تولید میکنند که 53درصد از این زباله تولیدی به محلی به نام لندفیل فرستاده میشود تا برای همیشه دفن شود و به مرور زمان از بین برود اما 22درصد از زباله تولیدی شامل پلاستیک، شیشه، آلومینیوم و کاغذ به انرژی تبدیل میشود تا دوباره به شکلی دیگر وارد زندگی مردم این شهر شود.
تبدیل زباله به انرژی روندی است که از سال2007 آغاز شده و اکتبر2012 بود که لندن توانست به تولید انرژی از زبالهها برسد. برای تولید دوباره انرژی، از مواد غذایی و دیگر زبالههایی از این دست استفاده میشود تا از طریق سیستم بیهوازی از هر تن زباله 700کیلووات برق تولید شود. به این ترتیب لندن سالانه حدود 17میلیون کیلووات برق از زبالهها بهدست خواهد آورد که این میزان انرژی میتواند برق 3500خانه را تأمین و از فرستاده و دفنشدن 900هزار تن زباله به لندفیل جلوگیری کند. البته به گفته شهردار لندن، شهرداری میتواند میزان 22درصدی زباله را به60درصد نیز افزایش دهد و پیشبینی شده که لندنیها میزان تولید زباله را بتوانند در سال2031 تا 34درصد کاهش دهند؛ البته شهرداری نیز درنظر دارد تا در 20سال آینده دیگر هیچ زبالهای به لندفیل نفرستد.
ژاپنیها؛ سردمدار تولید برق از زباله
ژاپنــیها که نه زمین زیادی دارند و نه میتوانند آب اقیانوس را به عنوان محل دفن زباله انتخاب کنند از سال2001 به این فکر افتادند که زبالههای تولیدی کشور را با سوزاندن در کوره به برق تبدیل کرده و استفاده کنند. حالا این کشور بیشترین سهم تولید انرژی برق از زباله را نسبت به کشورهای دیگر در سراسر دنیا دارد. شهرداری توکیو هر روز از 300تن زباله 7500کیلووات نیروی برق تولید میکند اما شهر اوزاکا در رتبهای بالاتر قرار دارد و از هر 900تن زبالهای که در روز از سطح این شهر جمعآوری میشود 32هزار کیلووات برق برای مصارف خانگی تولید میکند.
اسلو، شهر مدیریت پسماندها
سرانه تولید زباله ساکنین شهــر اسلــو در هــر سال 392کیلوگرم است که به این ترتیب سالانه 410هزار تن زباله در این شهر تولید میشود. در سال2011 از 240هزار تن زباله خانگی که تولید شد 33درصد بازیافت، شش درصد دفن، یک درصد از آنها دوباره استفاده و 60درصد تبدیل به انرژی شد. بهطور متوسط از هر تن زباله تولیدی در این شهر 400مگاوات انرژی برق تولید میشود که 160گیگا وات برق تولیدی سالانه تنها برای استفاده مدارس ذخیره میشود.
طی برنامهای که شهردار این شهر سبز از سال2006 آغاز کرده، درنظر دارد تا تولید انرژی از زباله را تا سال2014 افزایش دهد، بهطوری که محلی را که برای دفن زبالههاست به مکانی بیاستفاده تبدیل کند.
پاریس و پاسخگویی به نیاز برق ساکنان حومه
مرکز بازیافت و تبدیل زباله به انرژی برق شهر پاریس در نزدیکی رود سنت قرار دارد. این مرکز بازیافت در سال2008 به جای مرکز بازیافت قبلی که از سال1965 فعالیت میکرد مورد بهردهبرداری قرار گرفت تا همه 460هزار تن زباله تولیدی ساکنین حومه پاریس به مرکز دفن زباله منتقل نشود. این مرکز که ایسنه نام دارد با میزان انرژی برقی که تولید میکند پاسخگوی نیاز ساکنان یک میلیونی حومه شهر پاریس است که سالانه 460هزار تن زباله خانگی تولید میکنند.
این مرکز از زبالههای تولیدی در یک سال 52مگاوات الکتریسیته تولید میکند که این میزان انرژی میتواند پاسخگوی نیاز 79هزار خانه مسکونی و آپارتمان باشد.
مرکز ایسنه در حومه شهر پاریس ابتدا از زبالههای جمعآوری شده هر آنچه قابل بازیافت یا استفاده دوباره باشد را برای این کارها جذب کرده و در آخر از زبالههای باقیمانده برای تبدیل به انرژی و نیروی برق کمک میگیرد.
غنا و زبالههای پراکنده در سطح شهر آکرا
در غنا و شهر آکرا بهطور متوسط 500هزار مترمکعب زباله تولید میشود اما جالب است که تنها نیمی از زباله تولیدی جمعآوری و به محل دفن زباله فرستاده میشود و نیم دیگر این میزان زباله که در حدود 250هزار مترمکعب است در شهر باقی میماند که یا خودبهخود تجزیه میشود و یا بهدست افراد سوزانده میشود که این یعنی آلودگی در سراسر شهر. حالا کشور غنا و شهردار پایتختش آکرا میخواهند در سال2013 میلادی نخستین کشور در قاره آفریقا باشند که زبالههای تولیدی را به انرژی و نیروی برق تبدیل میکند. این کشور میخواهد برنامهاش برای تولید برق از زباله را براساس سیستم لندن پیش ببرد. آفریقاییها امیدوارند که بعد از پیادهشدن این برنامه در غنا بتوانند آنرا در نیجریه و دیگر کشورهای آفریقایی نیز عملی کنند.
گامهای نیویورک برای رسیدن به برق
ششم مارس سال گذشته میلادی بود که مایکل بلومبرگ، شهردار شهر نیویورک اعلام کرد که بهدنبال برنامهای آزمایشی برای تولید نیروی برق از زبالههای انبوه شهراست. البته او تأکید کرد که این برنامه در شهر نیویورک و حومه آن اجرا میشود و یک قدم دورتر نمیرود. مردم شهر نیویورک با تولید 45تن زباله در روز، رکوردار بیشترین تولید پسماند در ایالات متحده و جهان هستند که سرانجام بیشتر این زبالهها به محل دفن زباله ختم میشود. اما مایکل بلومبرگ با وجود مخالفتهای زیاد گروههای طرفدار محیط زیست عقیده دارد که این کار باید انجام شود و تأکید دارد که هیچ آلودگیای برای شهر به همراه نخواهد آورد. به این ترتیب و با این برنامه از فلزات و برخی زبالههای خشک دیگر حدود دو میلیون مگاوات نیروی برق تولید خواهد شد و شهرداری میتواند سالانه 7/5میلیون دلار درآمد داشته باشد.